Transfuzja krwi u psa

Kilka dni temu, w poście "Czy pies może być dawcą krwi" pisałam Wam o weterynaryjnych bankach krwi oraz o tym, że coraz więcej właścicieli psów decyduje się na to, by ich pupile zostawały dawcami, pomagając dzięki temu innym czworonogom i ich właścicielom. Dzisiaj, uzupełniając tamten wpis, opowiem Wam o zabiegu transfuzji krwi u psów, przyczynach niedokrwistości, a także o psich grupach krwi. Zapraszam wszystkich do lektury... :)

Czym jest transfuzja krwi

Transfuzja krwi, inaczej jej przetoczenie to zabieg, podczas którego określona ilość krwi albo jej składników jest dostarczana potrzebującemu, w celu substytucji lub uzupełnienia niedoborów.

Czym jest wskaźnik hematokrytowy

Wskaźnik hematokrytowy pozwala określić, czy stosunek elementów morfotycznych krwi u psa do całkowitej objętości jego krwi jest prawidłowy, czy nie mamy do czynienia z niedokrwistością. Wskaźnik ten wyraża się w procentach albo w postaci ułamka i u zdrowego psa jego wartość wynosi 45%. Spadek wskaźnika świadczy zazwyczaj o tym, że zmniejszyła się liczba erytrocytów, czyli czerwonych krwinek w organizmie i należy zacząć działać, by nie doprowadzić do niedokrwistości. Gdy wartość wskaźnika to mniej niż 15-20%, życie zwierzęcia jest zagrożone i konieczne jest poddanie pupila zabiegowi transfuzji krwi.

W jakich sytuacjach pies może potrzebować transfuzji krwi

Transfuzji krwi u psów dokonuje się np., gdy:

• u psa wystąpił silny krwotok,
• u czworonoga stwierdzono niedokrwistość,
• psiak spożył truciznę (np. warfarynę),
• pupil choruje na hemofilię A lub B,
• mamy do czynienia z chorobą von Willebrandta (skłonność do krwawienia samoistnego lub po urazach), trombocytopenią, zespołem rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (zespół DIC) lub hipoproteinemią (stanem niedostatecznego stężenia białek w osoczu krwi).

Krew i jej składniki przetaczane psu

1. Krew pełna świeża (czas przechowywania: do 8 godzin) - taka krew zawiera erytrocyty, leukocyty, trombocyty, czynniki krzepnięcia i białka
2. Krew pełna przechowywana (czas przechowywania: do 35 dni) - taka krew przechowywana jest w warunkach chłodniczych (2-6 stopni Celsjusza); w jej składzie nie ma czynników krzepnięcia oraz płytek krwi
3. Koncentrat czerwonokrwinkowy (przechowywanie jak w przypadku krwi pełnej) - krew o hematokrycie 90% (odwirowane osocze), zawiera przede wszystkim erytrocyty i leukocyty
4. Osocze (czas przechowywania: do 5 lat w temp. -30 stopni Celsjusza) - płynna część krwi, bez krwinek, zawierająca czynniki krzepnięcia i białka
5. Krioprecypitat ( czas przechowywania: do 1 roku w temp. -30 stopni Celsjusza) - mrożony koncentrat białek osocza, który zawiera czynniki krzepnięcia
6. Surowica - płynna cześć krwi, bez krwinek i czynników krzepnięcia, stosowana przy niedoborze przeciwciał i uodparnianiu na choroby zakaźne

Grupy krwi, występujące u psów

U psów można wyróżnić 8 głównych grup krwi, określanych jako DEA (dog erytrocit antigen). Te grupy to: DEA 1.1, DEA 1.2, DEA 3, 4, 5, 6, 7 i 8. Największą uwagę należy poświęcić grupie DEA 1.1. Psy o grupie DEA 1.1. ujemnym powinny otrzymywać krew DEA 1.1. również ujemną. Psy DEA 1.1. dodatnie mogą za to otrzymać krew DEA 1.1 zarówno dodatnią, jak i ujemną. 

Warto wiedzieć, że przy pierwszej transfuzji organizm psiego biorcy nie ma jeszcze przeciwciał przeciwko antygenom grupowym dawcy, więc nie ma znaczenia, jaką grupę krwi ma psi dawca. Dopiero przy kolejnych transfuzjach krwi u psa należy znać krew dawcy i biorcy, by przetoczyć krew, która zostanie dobrze przyjęta przez pacjenta.

 

Mój FanPage

Dzięki kliknięciu w LUBIĘ TO możesz ...

Śledzić moje posty!

Po co wchodzić ciągle na bloga,

żeby sprawdzać czy ukazał się nowy post,

jak można kliknąć LUBIĘ TO.

Będziesz na bieżące ze wszystkim!

Nowy post - od razu informuję na facebooku!

Znajdziesz w tym gronie fanów psów!

Ci, którzy klikną LUBIĘ TO lubią psy.

Możliwe że się z kimś zaprzyjaźnisz ...

znajdziesz kogoś, kto lubi to samo co ty!

Czyli: PSY!

Dominacja u psa

Wielu właścicieli psów źle odczytuje sygnały, jakie przekazuje im pupil. Co zrobić, by zrozumieć postępowanie psa i rozróżnić normalne zachowanie od aktu dominacji? Na te i inne pytania odpowiem w dzisiejszym artykule.

Wielu właścicieli czworonogów nie zdaje sobie sprawy z tego, jak wiele krzywdy mogą wyrządzić swoim nieprzemyślanym postępowaniem. Bardzo często zdarza się, że pewne zachowania pupila mają na celu pokazanie dominacji nad właścicielem. Ten jednak, nie umiejąc poprawnie odczytać sygnałów, reaguje nieadekwatnie do sytuacji.

Z drugiej strony, wiele zachowań czworonogów brane jest za chęć przejęcia władzy w domu, mimo, że wcale do tego nie służą.

 

Gdy pies skacze na ludzi

Po całym dniu pracy wracamy zmęczeni do domu. W drzwiach wita nas radosny piesek, który, chcąc okazać swoje szczęście, skacze i liże nas po twarzy. Jednak czy skakanie jest jedynie oznaką zadowolenia u czworonoga?

Psy skaczą na ludzi nie tylko wtedy, gdy chcą ich przywitać. Robią tak również po to, by okazać swoją wyższość. Jednak wielu opiekunów o tym nie wie i podświadomie utrwala w swoim pupilu ten negatywny nawyk. Co zrobić, by oduczyć psa takiego zachowania? Po pierwsze, musimy zacząć od siebie. Wchodząc do domu, nie budujmy u psa uczucia ekscytacji. Spokojnie do niego podejdźmy i przy każdej jego próbie wskoczenia na nas, „zrzucajmy” go z siebie. Nagradzajmy go za to, że spokojnie siedzi, w trakcie, gdy do naszego domu przychodzą znajomi. Dajmy psu do zrozumienia, że dostanie smakołyk tylko wtedy, gdy będzie grzeczny i posłuszny.

 

Gdy pies śpi na naszym łóżku

Wiele osób pozwala psom spać na łóżku bądź na kanapie. Jest to jednak wielki błąd. Jeśli chociaż raz pozwolimy psu przespać noc u naszego boku, możemy być pewni, że następnej nocy znowu przyjdzie, by powtórzyć czynność.

Spanie z właścicielem w jednym łóżku nie jest oznaką dominacji. Nie dajcie sobie jednak wejść na głowę! Wielu właścicieli psów, z miłości do nich, popełnia mnóstwo błędów. Trzeba jednak pamiętać, że pies nie jest dzieckiem i do szczęścia potrzebna jest mu dyscyplina.

 

Gdy pies ciągnie za smycz

Częstą przyczyną ciągnięcia smyczy przez psa jest czysta ciekawość. Pupil zobaczy coś w oddali i chce jak najszybciej dostać się do upragnionego obiektu. Co zrobić w takiej sytuacji? Najlepiej stanąć w miejscu, zablokować smycz w taki sposób, by pies nie miał dużego pola manewru i poczekać aż pupil się uspokoi. Najgorsze, co możemy zrobić w takiej sytuacji, to krzyczeć na czworonoga. Takie działanie nie przyniesie pozytywnego efektu, a przyprawi nas o ból głowy.

Inną sprawą jest wpychanie się psa przed nami do windy, do drzwi czy w inne miejsca. Takie zachowanie oznacza, że pies czuje się od nas ważniejszy i uważa się za przewodnika. Nie wolno dopuścić do takiego zachowania. Od najmłodszych lat, należy pokazywać psu swoją wyższość i jeżeli będzie chciał wepchnąć się gdzieś przed nami, należy ściągnąć go za smycz i pokazać, że to Wy rządzicie.

 

Gdy pies oddaje mocz w domu

Wielu właścicieli psów odbiera oddawanie moczu przez psa w domu jako objaw znaczenia terenu. Wydaje im się, że pupil chce w ten sposób zamanifestować swoją rangę przywódcy w stadzie. Ten mit jest jednak łatwy do obalenia. Przyczyną takiego zachowania może być problem z trzymaniem moczu, infekcja bakteryjna lub kastracja. Źródło problemu może mieć również podłoże w złym wychowaniu psa. Jeśli w okresie szczenięcym, w trakcie nauczania pupila utrzymywania czystości w domu, popełniliśmy błąd, może mieć to wpływ na dorosłe życie czworonoga.

Należy zastanowić się, czy nie pozostawiliśmy psa samemu sobie w trakcie nauki, bądź czy, aby na pewno, wynosiliśmy szczeniaka na dwór po każdej próbie oddania moczu w domu.

Zanim więc uznacie jakieś zachowanie psa za próbę dominacji, zastanówcie się, czy macie pewność co do Waszej tezy. Jeśli któreś z psich zachowań będzie budzić u Was niepewność, najlepiej zgłoście się do behawiorysty. On poobserwuje czworonoga i postara się ustalić, czy faktycznie ma on zamiar być przewodnikiem stada. Może się również okazać, że zachowanie czworonoga ma zupełnie inne podłoże niż mogło się wydawać.

Pchły u psa

 

Podejrzewam, że spora część z Was miała kiedyś nieprzyjemność walczenia z pchłami, które zaatakowały Waszego pupila. Czy wiecie, jak niebezpieczne są te małe, denerwujące stworzonka? Co należy robić, by chronić przed nimi malucha?

O pchłach

Zanim opowiem Wam o tym, jakie spustoszenie w organizmie mogą siać pchły, warto jest wprowadzić Was w temat i przedstawić charakterystykę tych owadów. Są to owady bardzo małe (1 - 10 mm), o ciele bocznie spłaszczonym, bez skrzydeł, ale potrafiące skakać na bardzo dalekie odległości. Pchła może być brązowo-żółta, brązowa lub czarna, dlatego, jeśli mamy psiaka o ciemnej sierści, bardzo ciężko będzie nam ją dojrzeć gołym okiem na naszym zwierzaku. Pchły mają aparaty gębowe kłująco-ssące i żywią się krwią swoich żywicieli, gryząc ich i wprowadzając dodatkowo do ich organizmu, wraz ze śliną, substancje, zapobiegające krzepnięciu krwi, drażniące i silnie alergizujące. W wielu przypadkach dochodzi przez to u psa do alergicznego pchlego zapalenia skóry (apzs). Pchły atakują nie tylko psy, ale także inne ssaki oraz ptaki.

Jaką szkodę psu może wyrządzić pchła

Ugryzienie pchły nie oznacza niestety jedynie dyskomfortu i swędzenia u naszego pupila. Pasożyty te są znacznie bardziej niebezpieczne, ponieważ mogą przenosić niebezpieczne zarazki. Skąd te zarazki się biorą? Pchły przenoszą je ze swoich poprzednich żywicieli. Pasożyty te pobierają również zarazki z podłoża, gdzie występują m.in. larwy tasiemców, którymi także żywią się te stworzenia. Pamiętajcie, pchła może przekazać naszemu psu: wirusy, pierwotniaki, bakterie i robaki płaskie.

Na co może zachorować pies, na którym zadomowiła się pchła

Ciekawe, czy wiedzieliście, że pchły mogą zarazić psiaka wirusem babeszjozy? Wasz pupil nie musi więc wcale zostać zaatakowany przez kleszcza, wystarczy jedna pchełka, by pupil nabawił się tej groźnej choroby. Poza tym, pchły mogą przenosić dwa tasiemce: Dipylidium caninum oraz Hymenolepis diminuta. Tasiemce te mogą rozwijać się także w ludzkim organizmie, więc jeśli np. Wasze dziecko zje zarażoną pchłę, w jego jelicie rozwinie się taki tasiemiec. 

Jak pozbyć się pcheł u psa

Jeśli psiak się drapie i jego skóra jest zaczerwieniona, możecie podejrzewać, że ma pchły. By być pewnym, powinniście poszukać na jego sierści i na legowisku ciemnych, zaschniętych ziarenek, będących odchodami pcheł. Jeśli na Waszym pupilu zadomowiły się te pasożyty, musicie czym prędzej zacząć działać. Przeczeszcie psiaka szczotką o gęstych zębach. Następnie wykąpcie malca w szamponie przeciw pchłom. Możecie także skorzystać z domowego sposobu na pozbycie się pcheł. Pchły nie lubią zapachu octu, zaleca się więc (po umyciu pieska szamponem przeciw pchłom) spryskać psa roztworem octu z wodą. Nie spłukujcie roztworu, wyczeszcie później psiaka po raz kolejny, by pozbyć się martwych pcheł. Spryskajcie octem także legowisko pupila, by żaden pchli pasożyt nie miał ochoty zagnieździć się w pobliżu Waszego malucha.

Jak chronić psa przed pchłami

Jeśli chodzi o naturalne sposoby, pchły nie tolerują zapachu mięty, róży, octu, paproci oraz zapachu liści orzecha włoskiego. Poza tym, na rynku, dostępnych jest wiele preparatów, mających na celu ochronę psiaka przed pchłami. Należą do nich różne krople, czy też obroże przeciw pchłom. Należy dbać o profilaktykę, bo łatwiej jest przecież zapobiegać niż później leczyć.

Pamiętajcie, że musicie dbać o czystość, regularnie odkurzać dom, czy mieszkanie, czyścić legowisko pupila i oczywiście sprawdzać, czy psiak jest "czysty". Nie bagatelizujcie problemu, ponieważ pchły naprawdę potrafią bardzo namieszać i narobić wielu problemów, których zdecydowanie lepiej jest uniknąć.

Nerwice u psów

Dzisiaj opowiem Wam o chorobie, która dotyka głównie psy zamieszkujące duże ośrodki miejskie oraz wielkie aglomeracje-zaburzeniu nerwicowym u psa.

Nerwice dotykają głównie czworonogów, które żyją w nienaturalnych dla swojego gatunku warunkach. Pozbawione możliwości uwolnienia swoich pierwotnych instynktów, zamknięte na wiele godzin w domach, bez miejsca do wybiegania, stają się zestresowane oraz sfrustrowane. Do tego wszystkiego dochodzą błędne zachowania ludzkie, które doprowadzają do powstawania traum ciężkich do wyleczenia.

Objawy nerwicy u psa

Objawy nerwicy oraz innych zaburzeń są różne. Mogą mieć wymiar emocjonalny lub na przykład psychosomatyczny. Czas ich trwania w każdym przypadku może być inny – długotrwały lub wyrywkowy, czyli występujący w określonych sytuacjach.

Oto większość objawów:

• stany lękowe,

• wrażliwość na różnego typu bodźce, na przykład zbyt głośną muzykę lub intensywne głaskanie,

• drżenie ciała,

• stany depresyjne,

• apatia,

• niechęć do zabaw lub spacerów,

• nietrzymanie moczu, załatwianie potrzeb fizjologicznych gdzie popadnie,

• piszczenie, szczekanie lub wycie,

• nieusprawiedliwiona agresja,

• niszczenie różnych przedmiotów w domu,

• nerwowe chodzenie bez celu,

• wygryzanie sierści, doprowadzanie do powstawania ran na skórze,

• senność,

• napinanie się mięśni,

• przyspieszenie akcji serca,

• podwyższone ciśnienie,

• problem z funkcjonowaniem narządów wewnętrznych.

 

Przyczyny nerwicy u psa

Nerwica może znajdować źródło w różnych przeżyciach. Często trauma ciągnie się za psem już od wczesnych lat szczenięcych.

Bardzo często, na różnego typu zaburzenia psychiczne, cierpią psy wzięte ze schroniska. Wystarczy jeden pojedynczy incydent, a nieleczony pupil może borykać się z chorobą do końca życia. Takim wydarzeniem może być zbicie psa, pozostawienie na całą noc na mrozie, przywiązanie do drzewa i porzucenie, głodzenie lub poszczucie przez innego psa.

Do zaburzeń nerwicowych u psów zaliczamy:

• fobię,

• lęk separacyjny,

• depresję,

• zespół pozbawienia bodźców zewnętrznych,

• lęk przed ludźmi,

• nadaktywność,

• dolegliwości psychosomatyczne.

 

Diagnozowanie zaburzeń psychicznych u psa

Najlepszym sposobem na to, by rozpoznać u psa dane zaburzenie, jest baczne obserwowanie jego zachowania. Jeśli któreś z nich wydaje się niepokojące, warto zaprowadzić pupila do behawiorysty. On spędzi z nim trochę czasu, poobserwuje jego styl życia, nawyki oraz otoczenie, w którym przebywa. Dzięki takiej obserwacji, określi rodzaj zaburzenia u czworonoga oraz powie Nam, jak mamy się zachowywać, by pomóc mu wrócić do zdrowia psychicznego.

 

Leczenie zaburzeń nerwicowych u psów

Leczenie zaburzeń nerwicowych nie jest proste. Proces ten może trwać nawet kilka lat. Niestety, nie istnieje metoda terapeutyczna, dzięki której moglibyśmy całkowicie wyleczyć  głęboko zakorzenione zaburzenia. Właśnie dlatego, niektóre psy muszą przyjmować leki, które wspomogą jego terapię. Najważniejsze w leczeniu jest jednak to, by zapewnić psu jak najlepsze warunki, które sprzyjałyby powracaniu czworonoga do zdrowia. Należy nie drażnić psa, nie zaczepiać w żaden irytujący sposób, nie zmuszać go do wykonywania pewnych czynności oaz nie wymagać od niego, by z dnia na dzień stał się w pełni zdrowy psychicznie.

Pamiętajcie, że najważniejsze jest wczesne rozpoznanie zaburzenia. Im wcześniej zostanie ono wykryte, tym większe prawdopodobieństwo, że pupil całkowicie się z niego wyleczy bez konieczności brania leków. Najlepiej, jeśli behawiorysta będzie w stanie określić źródło zaburzenia. Dlatego właśnie musicie bacznie obserwować psa, by móc powiedzieć specjaliście, co waszym zdaniem mogło wpłynąć na psychikę pupila.

Czy pies może być dawcą krwi

Czy wiedzieliście o tym, że Wasz pies, tak jak i Wy, może zostać dawcą krwi? Czy ktoś z Was interesował się tym tematem? Być może są wśród Was właściciele psów-dawców, którzy oddając krew, pomagają przeżyć innym zwierzakom?

Powszechne jest zjawisko oddawania krwi wśród ludzi. Jeśli chodzi o zwierzęta, część osób nawet nie słyszała o tym, że istnieje taka możliwość, by jeden zwierzak pomógł drugiemu, oddając mu cząstkę siebie, swoją krew. Krew potrzebna jest psiakom, chorującym m.in. na anemię, zatrucia, czy takim, które uległy urazom mechanicznym albo zachorowały na babeszjozę. Jeśli Wasz pupil odpowiada wymaganiom na potencjalnego dawcę, zastanówcie się nad tym, czy nie chcielibyście przyczynić się do tego, by inni właściciele nie musieli zbyt szybko żegnać się ze swoimi ukochanymi przyjaciółmi? 

Historia weterynaryjnych banków krwi

Historia weterynaryjnych banków krwi nie jest długa, gdyż pierwsze z nich pojawiły się dopiero ok. 15 lat temu. Do tego momentu transfuzje krwi były oczywiście przeprowadzane, jednak na niewielką skalę, przy wykorzystaniu krwi przypadkowych zwierząt i nie było żadnych ściśle określonych norm prawnych, które regulowałyby kwestie zwierzęcego krwiodawstwa. W roku 1991, w Stanach Zjednoczonych, stworzono dokument, w którym unormowano działalność weterynaryjnych banków krwi w tym kraju, a następnie opracowano i ustanowiono przepisy, na podstawie których funkcjonować muszą wszystkie weterynaryjne banki krwi na całym świecie.

Pierwszy bank weterynaryjny w Polsce

W Polsce historia weterynaryjnych banków krwi sięga roku 2003, kiedy to otwarto Weterynaryjny Bank Krwi im. Milusia, czyli biszkoptowego labradora retrievera, który chorował na hemofilię i potrzebował krwi, by przeżyć. Obecnie Bank im. Milusia posiada kilka oddziałów w całej Polsce, np. we Wrocławiu, Lublinie, czy Łodzi. Wciąż powstają także nowe banki krwi dla zwierząt, ponieważ potrzebujących maluchów jest coraz więcej.

Jakie warunki musi spełniać pies, by zostać dawcą krwi

Nie każdy pies może zostać dawcą. Wasz pupil może oddawać krew, jeśli:

• jego stan zdrowia jest dobry,
• jest w wieku od 10 miesięcy do 7 lat,
• waży co najmniej 26 kg,
• jest regularnie odrobaczany i szczepiony przeciwko chorobom zakaźnym,
• zabezpieczamy go przed pchłami i kleszczami.

Co otrzymuje pies w zamian za bycie dawcą krwi

• po pierwszym razie, określana jest grupa krwi pupila,
• po każdym zabiegu, psiak dostaje 3 kg worek wysokoenergetycznej karmy,
• każdorazowo, pupil ma zapewnione pełne badanie morfologiczne i biochemiczne,
• nasz przyjaciel nie musi się także martwić o ochronę przeciw kleszczom,
• pupil, za darmo, szczepiony jest okresowo przeciw wściekliźnie i chorobom zakaźnym,
• dawca, a właściwie właściciel psiego dawcy, może liczyć na to, że w razie, gdyby jego ukochany czworonóg zachorował i potrzebował krwi, otrzyma ją poza kolejnością.

Jak często psi dawca może oddawać krew

Psy, bez żadnego uszczerbku na zdrowiu, mogą oddawać krew raz na 3 tygodnie. Zazwyczaj właściciel zwierzaka podpisuje umowę z weterynaryjnym bankiem krwi na okres przynajmniej jednego roku. Przez ten czas, psiak poddany zostaje zabiegowi od 6 do 10 razy. 

Jak przebiega zabieg pobrania krwi od psiego dawcy

Zabieg pobrania krwi od zwierzęcego dawcy trwa ok. 20 minut. Przez cały ten czas, właściciel przebywa ze swoim pupilem, by maluch był bardziej spokojny, a dodatkowo czworonogowi podawany jest środek uspokajający. Krew pobierana jest od pupila z tętnicy szyjnej, w pozycji leżącej. W przypadku psa maksymalna ilość pobranej jednorazowo krwi to 450 ml.

Kąpiel i czesanie

Kąpiel i dwa słowa o czesaniu Przesądy o tym, że psa nie można kąpać, bo szkodzi to jego zdrowiu są stare jak świat. Ich zwolennicy wyciągają na poparcie swej tezy mnóstwo argumentów, mniej lub bardziej przekonujących, które obalić można tylko w jeden sposób. Wystarczy ściśle stosować się do ich przepisów, by po niedługim czasie nie móc ani psa pogłaskać, ani przytulić się do niego, by nie wspomnieć już o dzieleniu z nim łóżka... A warto wiedzieć, że wedle ankiety przeprowadzonej przez brytyjskie pismo „Dogs Today” ponad dwie trzecie właścicieli zwierząt domowych w Wielkiej Brytanii przyznaje się do wpuszczania swych ulubieńców pod kołdrę. Wyniki podobnego sondażu, przeprowadzonego na swych stronach internetowych przez polski miesięcznik „Mój Pies” wyglądają bardzo podobnie. Wynika z tego jedno: każdy pies musi być czysty. Oznacza to, że – chcemy czy nie – trzeba go kapać. I nie chodzi tu tylko o zmycie pospolitego błota z łap czy kurzu z sierści; włos psa chłonie niczym gąbka wszelkie zanieczyszczenia z powietrza, i te widoczne, i te trudniej zauważalne, jak choćby osad z rur wydechowych samochodów.

Oczywiście, niektóre psy wymagają kąpieli częściej niż inne. Czworonogi, którym przychodzi rywalizować z pobratymcami na wystawach psów, kąpane są nie tylko po to, by zmyć brud, ale przede wszystkim by poprawić wygląd. Trudno przecież sobie wyobrazić finalistki konkursu Miss Polonia, które nie zadbałyby o włosy przed występem. Z psami jest podobnie. Kąpiel psa wymaga jednak nieco więcej zachodu niż zwykłe mycie włosów przez człowieka, i nie tylko dlatego, że - proporcjonalnie – znacznie więcej jest do mycia.

Przygotowania rozpocząć należy od... spaceru z psem. Po kąpieli pies przez kilka godzin co najmniej nie powinien wychodzić na dwór, nawet na chwilkę, zwłaszcza gdy temperatura powietrza różni się od tej, panującej w mieszkaniu czy budzie, przy czym ważne jest nie tylko to, by nie było dużo zimniej. Wyprowadzenie świeżo wykapanego psa nawet w upał może być dla niego niebezpieczne, gdyż nawilgła sierść działa niczym termostat, a parujący włos potrafi obniżyć temperaturę skóry psa nawet o 5-7 stopni Celsjusza! Jeszcze jeden plus ze spaceru - należycie wybiegany pies będzie znacznie spokojniejszy w wannie.

Psy ras długowłosych o obfitym podszerstku trzeba przed kąpielą starannie wyczesać, usuwając wszelkie kołtuny czy spilśnienia. Używamy do tego grzebienia (nie szczotki!), rozdzielając kołtun czubkiem grzebienia i palcami, a następnie wyczesując go energicznym ruchem (uważać trzeba tylko, by usuwać w ten sposób filce rozdzielone na pasemka, a nie wyrywać kłębów sierści!). W niektórych sklepach można dostać stosowny spray ( „Kammhilfe” czy „Entfilzungspray” niemieckiej firmy Trixie lub angielski odpowiednik o nazwie „EasyGroom” ) którego użycie bezpośrednio na kołtun przed kąpielą ułatwia jego usunięcie. Takie zgrubne wyczesanie psa umożliwia nam usunięcie kołtunów, bo gdyby je zmoczyć i wysuszyć, to jedyną metoda byłoby ich wycięcie. (Choć może nie do końca – zarówno firma JPHery jak i Ring 5 opracowały specjalny szampon dla psów o sfilcowanej sierści, który umożliwia usunięcie kołtunów przy czesaniu PO kąpieli, ale to kwestia wyboru – ułatwiają one usunięcie węzłów sierści, ale niezbyt pielęgnują zdrowy włos...)

Pamiętać także trzeba, że na kilka godzin przed kąpielą nie karmimy psa, by nie być zmuszonym do wyjścia z nim na spacer, dopóki nie będzie całkowicie suchy!

Przygotować teraz trzeba wszelkie utensylia, niezbędne do kąpieli, a to: watę, szampon, ew. odżywkę do włosów dla psów wystawowych, duży ręcznik lub dwa, szczotkę, grzebień, mocną suszarkę do włosów.

Sprzęt do pielęgnacji psa jest wyposażeniem, na którym zdecydowanie nie powinniśmy oszczędzać. Produkty dobrej jakości będą nam służyły przez wiele lat (gilotyna do pazurów, której używam, służy mojemu stadu od dobrych dwudziestu lat), a kiepskie nie wytrzymają normalnej eksploatacji. Istotne jest np. by nie używać z popularnych plastikowych grzebieni, które nie dość, że łamią się przy lada okazji, to jeszcze elektryzują włos przy suszeniu, sprzyjając jego kołtunieniu się. Najlepsze będą tu grzebienie w całości metalowe (sam korzystam z pokrywanych teflonem produktów z serii „Salon” ), choć oprawiane w specjalny plastik produkty renomowanych firm ( KW, Mikki, A Bianchi) są doskonałe, acz znacznie w Polsce droższe. Szczególny nacisk trzeba położyć na jakość suszarki do włosów, bo bez niej doprowadzenie do porządku psa długowłosego jest po prostu niemożliwe. Moim zdaniem musi mieć ona moc co najmniej 1600 W. Przy początkowym suszeniu niepotrzebne są nam wszelkie „bajery”, jak np. dyfuzor, który może nam oddać nieocenione przysługi przy końcowym dopieszczaniu wyglądu psa, idącego na wystawę (napusza włos, optycznie zwiększając jego objętość). Wskazane natomiast byłoby, by wlot suszarki (czyli przeciwległy koniec dyszy, z której leci ciepłe powietrze) był firmowo przysłonięty cienką siateczką, tak jak mają to profesjonalne suszarki fryzjerskie dużej mocy. Siateczka taka chroni suszarkę przed dostawaniem się do niej do środka włosów, co bardzo skraca żywot urządzenia... Jeśli nasza suszarka nie ma takiej siateczki, to trzeba na jej końcówkę wlotową nałożyć domowy filtr, zrobiony np. ze starych rajstop.

Nowoczesny przemysł oferuje nam całą szeroka gamę rozmaitych szamponów dla psów, od zwykłych, pielęgnacyjnych, po lecznicze i „wystawowe”. Wszystkie one mają odmienne od szamponów ludzkich współczynniki kwasowości (owe osławione pH!), mniej drażniąc skórę psa.

Dobierając odpowiedni szampon dla swego pupila musimy nauczyć się starannie czytać informacje na buteleczkach, gdyż źle dobrany szampon co prawda zmyje nam ze zwierzaka brud, ale swym działaniem dodatkowym może podrażnić skórę lub nawet zmienić kolor włosa psa! Rodzaj szamponu do codziennego użytku zależy przede wszystkim od wieku psa (dla szczeniąt są inne, delikatniejsze szampony) i rodzaju jego włosa. Inne szampony są dla psów o włosie szorstkim (wszystkie teriery!), inne dla psów długowłosych o miękkiej i puszystej strukturze włosa, jeszcze inne dla psów o włosie prostym, twardym (większość owczarków). Jeśli nie ma dla nas większego znaczenia struktura włosa naszego pupila po kąpieli, sięgnijmy po szampony „ogólnego stosowania”.

Starą zasada pielęgnacji psów mówi – najlepsze są kosmetyki angielskie, potem amerykańskie, francuskie, niemieckie, a na końcu wszystkie inne. Niestety, gradacja ta podobnie wygląda też w cenniku... Na dodatek od kilku lat pojawiły się w Polsce doskonałe szampony rodzimej produkcji – myślę tu o serii kosmetyków „Dr. Seidla” czy „Derma-Vet” , które udatnie łączą niewygórowaną cenę z wypróbowaną jakością.

Istnieje także sporo kosmetyków o działaniu leczniczym – myślę tu o szamponach dziegciowych, siarkowych, rumiankowych czy proteinowych. Większość z nich może być pomocna przy niegroźnych stanach podrażnienia skóry, wynikającego z łupieżu (bardzo częstego u psów) czy uczulenia na ugryzienia pcheł lub komarów.

Specjalną dziedziną wiedzy są szampony przeznaczone dla psów wystawowych, z reguły wyposażone w colour enhancer czyli mniej lub bardziej delikatnie farbujące włos. Szczególnie istotne jest to dla psów białych i czarnych, na których wszelkie przebarwienia włosa najbardziej widać. Każdy z zagranicznych producentów kosmetyków dla psów ma w swej ofercie szampony koloryzujące, i wtedy korzystamy z wspomnianej już owej świętej zasady – angielskie, amerykańskie, a potem wszelkie inne... Dobierając szampon dla psa wystawowego należy starannie zapoznać się z instrukcją na buteleczce i nie sugerować się wyłącznie wysoką ceną, która nie zawsze idzie w parze z wysoką jakością. Ze wszech miar godne polecenia są kosmetyki firm „Ring 5” „Bio-Groom”, „Mr Groom”, „Vetzyme” . Popularne jeszcze kilka lat temu francuskie kosmetyki firmy Jean-Pierre Hery straciły ostatnio grono zwolenników, którzy przestawili się na inne produkty nie dlatego, by wyroby JPH zrobiły się nagle gorsze, a ich konkurencja lepsza, tylko minęła na nie moda (a szkoda, bo to seria kosmetyków wysokiej klasy).

Sprowadzane od niedawna do Polski produkty amerykańskie #1 All System są kosmetykami bardzo specjalistycznymi i o cenach wprost kosmicznych (a pamiętać trzeba, że produkty pielęgnacyjne dla psów są z reguły sporo droższe niż ich „ludzkie” odpowiedniki!). Kosmetyki #1 All System wymyślono dla profesjonalnych groomerów (czyli psich fryzjerów), przygotowujących psy do pokazów na kilka dni przed wystawą, stąd gwarantują one optymalny wygląd psa „jak spod igły” przez kilka do kilkunastu dni, co rzadko jest potrzebne w naszych polskich warunkach... Podobne działanie mają produkty firmy Iv St. Bernard, równie drogie i równie doskonałe.

Oferowane przez wiele sklepów zoologicznych szampony w polskich buteleczkach mogą skrywać doskonałe produkty renomowanych firm, które w ramach nie do końca dostosowanej do naszego rynku polityki marketingowej zmniejszają a nie zwiększają swe szanse (tak jest np. z doskonałymi francuskimi szamponami „Nanouk” , sprzedawanymi w Polsce pod nazwą „Miro” ). Rozlewanie ich w Polsce obniża ich cenę, ale utrudnia ich sprzedaż... Z drugiej strony – angielska czy niemiecka nazwa nie zawsze jest gwarantem dobrej klasy produktu – pod nazwą handlową Trixie sprzedawane są niemieckie kosmetyki naprawdę niewyszukanej jakości.

Przy okazji – chciałbym serdecznie odradzić stosowanie popularnych niegdyś szamponów owadobójczych, mających pomóc w wytępieniu częstych u psów pasożytów skórnych. Skuteczność ich jest wprost proporcjonalna do działań ubocznych: im lepiej tłuką pchły czy wszoły, tym bardziej podrażniają skórę, a mogą być nawet całkiem niebezpieczne dla śluzówek oczu czy nosa psa. Pasożyty skórne tępi się odpowiednimi preparatami, a nie szamponem!

Pamiętać trzeba jeszcze, że wiele szamponów sprzedawanych jest w postaci koncentratu, który przed zaaplikowaniem psu trzeba rozcieńczyć ciepłą woda w proporcji podanej na opakowaniu (zazwyczaj jest to 1:5).

Kąpiąc psa czy to w wannie właśnie, czy w kabinie prysznicowej, zawsze wykładamy jej dno czymś, co może dać solidne podparcie dla psich łap. Najlepsza jest tu specjalna gumowa podkładka (do kupienia w większości drogerii), ale w ostateczności może być nawet ręcznik frotte, który po namoknięciu doskonale przylega do dna.

Z waty przygotowujemy dwa tampony, które wsuwamy do psich uszu, tak by nie dostała się do nich woda, a zwłaszcza woda z mydłem. Większość psów nie lubi wsuwania czegokolwiek do uszu, ale trudno, lepiej pogodzić się z krótkotrwałym dyskomfortem swego pupila niż ryzykować zapalenie ucha.

Wprowadzamy psa do kabiny lub oburącz podnosząc go wstawiamy do wanny, na wspomnianą już podkładkę i starannie moczymy ciepłą (nie gorącą!) wodą. Optymalna temperatura wody to ok. 35 stopni. Moczymy psa poczynając od ogona, stopniowo przesuwając prysznic w okolice szyi, i NIE MOCZYMY głowy. Dopiero gdy cały korpus, ogon i łapy, kark i pierś są całkowicie wilgotne i spłukane z pierwszego brudu, sięgamy po szampon.

Szampon (przygotowany w odpowiedniej proporcji z koncentratu!) wylewamy na dłoń i wmasowujemy we włosy psa, poczynając od grzbietu, a następnie przechodzimy w dół, do brzucha i łap psa. Nie można zapomnieć o ogonie, także u ras krótkowłosych – na jego spodniej części znajdują się ujścia gruczołów ogonowych, wydzielających minimalne ilości lepkiego śluzu, łatwo przyjmującego brud! Gdy umyjemy już całość psa, bardzo skrupulatnie spłukujemy wszelkie ślady szamponu i dopiero teraz przechodzimy do głowy, gdzie wykonujemy te same czynności, w tej samej kolejności tylko znacznie szybciej, by do minimum ograniczyć kontakt szamponu z oczami, nosem i wargami psa. U psów wyposażonych przez naturę w obfitą brodę (briard, sznaucer, terier szkocki, czarny terier) trzeba ją raz jeszcze umyć, nie żałując szamponu. Na brodzie najczęściej dochodzi do zabrudzeń i mycie jej w zasadzie powinno wejść do rytuałów codziennej pielęgnacji psa (a w każdym razie powinno się to robić znacznie częściej niż kąpiel całego zwierzaka). Na koniec starannie spłukujmy szampon i w zasadzie po wszystkim. Trzeba tylko pamiętać, że u psów o wzorcowo pomarszczonej skórze (shar pei, ale także dog de Bordeaux, mops czy niektóre boksery) trzeba koniecznie przetrzeć ręcznikiem wszelkie fałdy skórne, także na pysku, a susząc psa nie zapomnieć o tych miejscach, bo bardzo łatwo o zaparzenie skóry, co tworzy doskonałe środowisko dla rozmaitych pasożytów i zmian skórnych! Teraz czeka nas znacznie dłuższa i bardziej skomplikowana czynność: suszenie.

(Przedtem jednak, jeśli przygotowujemy psa do występu na wystawie, z reguły skorzystamy z odżywki, zwanej często z angielska conditionerem. Większość odżywek aplikowana jest na mokry, czysty włos, bezpośrednio po myciu, przy czym cześć odżywek musi być spłukiwana, cześć natomiast pozostawia się na włosie. Z przyczyn czysto technicznych wygodniejsze w użyciu są te drugie. Jeśli nie chodzi nam o nadanie włosom jakiś szczególnych cech – twardości, miękkości, wrażenia „sypiącego się” czy „lejącego” włosa, to możemy spokojnie korzystać z niezłych odżywek do włosa polskiej firmy Animal Health).

Jeśli nie możemy stosować balsamów i szamponów specjalnych, tylko dla psów, możemy choćby przejściowo ratować się kosmetykami przeznaczonymi do włosów ludzkich - nie do końca dopasowana odżywka bywa lepsza, niż brak jakiejkolwiek odżywki. Trzeba tylko pamiętać, by w takim wypadku stosować zawsze kosmetyki przeznaczone dla włosów suchych i zniszczonych farbowaniem lub trwałą ondulacją. Lepsze są odżywki nie wymagające spłukiwania po nałożeniu na włos, jeśli natomiast przepis wymaga spłukania, to trzeba pamiętać, że na psich włosach odżywka powinna być trzymana co najmniej dwukrotnie dłużej niż na ludzkich!

Dawne podręczniki pielęgnacji zalecały używanie do płukania psa wody z lekka zakwaszonej sokiem z cytryny lub octem, co nadawało psiej sierści odrobinę połysku, ale dziś, gdy mamy do wyboru cała gamę specyfików mniej szkodzących włosom, nie jest to w żadnym wypadku potrzebne.

Jeśli stosujemy podczas kąpieli kilka rozmaitych kosmetyków (szampon, odżywka i balsam) to warto zadbać, by wszystkie były tej samej firmy, bo ich wzajemne działanie uzupełnia się i daje jeszcze lepszy efekt.

Na zakończenie kąpieli warto jeszcze skontrolować stan tzw. zatok około odbytowych psa. Są to dwa gruczoły, usadowione w obu stron odbytu, nieco poniżej (warto przy wizycie u weterynarza poprosić o wskazanie, gdzie się one znajdują). Przez całe życie psa zbiera się w nich maź, o mocnym i dość nieprzyjemnym zapachu, która zazwyczaj jest mechanicznie wyciskana przez prace mięśni około odbytowych podczas normalnego załatwiania się psa. W niektórych wypadkach (zwłaszcza gdy pies przez jakiś czas ma z rozmaitych przyczyn luźne stolce) ujścia gruczołów około odbytowych mogą zostać zaczopowane, a zbierająca się w nich wydzielina może prowadzić nawet do stanów zapalnych, a w krańcowych wypadkach – nawet do ropni, przebijających się przez skórę w pobliżu odbytu (wbrew pozorom nie są to tak rzadkie wypadki). Podczas rutynowych wizyt u weterynarza można prosić o skontrolowanie stanu tych zatok, a podczas kąpieli, gdy skóra psa jest ciepła i rozpulchniona, możemy to zrobić sami i w razie jakichś wątpliwości wycisnąć je.

Suszenie psa jest dość skomplikowane. Z jednej strony trzeba to zrobić w miarę szybko, by pies nie zmarzł, z drugiej nie można włosów trzeć ani masować ręcznikiem, bo powstałych w ten sposób kołtunów nijak nie da się później rozczesać. W szczęśliwej sytuacji są tu właściciele psów krótkowłosych, jak bokser czy doberman, które na dobrą sprawa można do sucha wytrzeć ręcznikami i symbolicznie tyko dosuszyć suszarką. Właściciele psów długowłosych, z reguły wyposażonych w obfity i miękki podszerstek (podszycie, podszyt), skazani są na kilkugodzinną pracę.

Psy o włosie długim, lecz prostym, wymagają przede wszystkim starannego osuszenia włosa okrywowego, tak by w czasie suszenia nie pozagniatał się. Hodowcy seterów opracowali nawet specjalna metodę „odciskania psa”, polegającą na zawijaniu stojącego psa w kolejne suche prześcieradła i wyciskaniu przez nie wody. Metoda ta, dość długotrwała, jest szczególnie warta polecenia dla psów, które musza być szybko przygotowane do wystawy i nie powinny być „przemoczone do ostatniego włosa”.

Suszenie psa jest długotrwałe i niewiele jest sposobów na to, by czynność te przyspieszyć. Oczywiście, wstępne wytarcie zwierzaka w kilka ręczników frotte, bo osuszyć go zgrubnie z nadmiaru wody pomoże, ale nie liczmy na to zbytnio. Psy długowłose, zwłaszcza z podszerstkiem, potrafią wchłonąć w sierść niewiarygodne ilości wody. Pewni właściciele polskiego owczarka nizinnego zważyli go kiedyś bezpośrednio po wyjęciu z wanny – pies ważący zwykle 16-17 kilo ważył równo 25 kg, czyli nasiąkł ponad 5 litrami wody. Pięć litrów to wcale niemałe wiadro! Na dodatek nie możemy zawzięcie trzeć włosów do sucha, bo momentalnie narobimy cała masę zbitych włosów, które trudno będzie rozdzielić grzebieniem.

Warto sobie zawczasu przygotować potrzebne narzędzia, by nie szukać ich gorączkowo, gdy mokry pies leży już na stole (a rzadko który będzie spokojnie czekał...) Konieczne nam będą: niezbyt gęsty grzebień, szczotka, ew. cążki do obcinania pazurów i suszarka do włosów.

Układamy psa na boku i zaczynamy suszenie od brzucha psa. U psów długowłosych przyjdzie nam jednocześnie czesać psa, w kierunku naturalnego układania się włosa, czyli ku dołowi. Zaczynając „od spodu” po kolei suszymy poszczególne partie ciała zwierzęcia, kończąc na grzbiecie, po czym... odwracamy psa na drugi bok i zaczynamy od początku! Suszenie polega w największym skrócie na tym, by unieść grzebieniem partię włosa i podsuszyć ją, następnie kolejna partia, i tak przez cała długość psiego tułowia. Wysuszone włosy sczesujemy ku dołowi i suszymy kolejną partię, znów przez cała długość boku psa. Szczególnie troskliwie suszymy „na pieprz” wszelkie miejsca, w których włos najchętniej się mechaci – pod pachami, w pachwinach, za uszami. Pozostawienie tam nie dosuszonego włosa w zasadzie gwarantuje nam kołtuny za dwa-trzy dni... Na koniec zostawiamy sobie głowę psa, która wymaga szczególnej troski, gdyż operowanie suszarką jest tu dość trudne – pies instynktownie unika ciepłej strugi powietrza kierowanej w oczy czy nos. Ważne jest niezmiernie, by susząc psa na tyle ostrożnie operować suszarką, by gorącym strumieniem powietrza nie poparzyć zwierzaka, a zarazem by włos suszyć, a nie tylko „nawietrzać”.

W czasie czesania staramy się usunąć wszelkie resztki kołtunów, jakie jeszcze pozostały w sierści. Ponieważ szarpanie włosów, zwłaszcza przy skórze, jest bardzo bolesne dla psa, przeto zawsze przytrzymujemy sierść u nasady lewą ręką, tak by zamortyzować ciągnięcie. Czasami nie da się uniknąć mocniejszej ingerencji – niektóre z kołtunów przetrwały kąpiel i wstępne czesanie – w takim wypadku przyjdzie nam uciec się do narzędzia ostatniej szansy – filcarza. To skrzyżowanie grzebienia z nożyczkami – grzebień wyposażony w znacznie dłuższe, płaskie, często faliste i zaostrzone zęby, którymi możemy przeciąć kołtuny na wąskie pasemka i następnie usunąć je delikatnie zwykłym grzebieniem. Jeśli korzystamy z filcarza, to musimy pamiętać, że nie zastępuje on grzebienia, a tylko go uzupełnia i nie służy w żadnym wypadku do przeczesywania całej sierści!

Skoro już jesteśmy przy czesaniu musimy zapamiętać raz na zawsze – nigdy, przenigdy i za żadne skarby nie próbujemy czesać suchego włosa! Suchy psi włos łamie się łatwo i dlatego przed czesaniem zawsze należy go przynajmniej zwilżyć. Najlepsza metoda jest tu skorzystanie ze zwykłego zraszacza do kwiatów, napełnionego wodą z odrobiną odżywki bez spłukiwania. Skrapiamy nieco włos i dopiero bierzemy się do czesania! (Dlatego zawsze warto wykorzystać kąpiel psa do starannego rozczesania go.)

Przy okazji: włos psi zachowuje się nieco inaczej niż ludzki i złota zasada naszych prababek – codziennie 50 razy szczotką, będziesz miała lśniące i zdrowe włosy – u psów nie sprawdza się w żadnym wypadku! Przesadne, codzienne szczotkowanie psów, zwłaszcza długowłosych, prowadzi jedynie do połamania włosów i skrócenia ich... Pamiętać należy, że psi włos, inaczej niż ludzki, nie rośnie stale i po osiągnięciu maksymalnej przewidzianej przez naturę długości po prostu obumiera i wypada (nie dotyczy to jednak np. yorkshire i skye terierów oraz komondorów). Nadmierne szczotkowanie przyspiesza naturalną wymianę włosa i utrudnia mu osiągnięcie imponującej długości. Dlatego też niektórzy hodowcy np. owczarków szkockich czy szetlandzkich szczotkują swe psy rzadko, najwyżej raz w miesiącu, a najbardziej radykalni – nigdy, tylko po kąpieli!

Kąpiel psa warto wykorzystać także do przeprowadzenia przeglądu oczu, uszu i pazurów naszego ulubieńca, gdyż znużony całą procedurą pies chętniej dozwoli nam na manipulowanie przy tych newralgicznych punktach ciała.

Wypadki :-(

Postępowanie w razie wypadku

Niestety z powodu niedopatrzeń właścicieli, ale także z powodu swojej wrodzonej ciekawości nasze psy często ulegają różnym wypadkom. Od prawidłowej pierwszej pomocy zależy często ich zdrowie i życie. Warto więc chyba mieć poniższe rady zawsze pod ręką.

POMOC PO WYPADKU SAMOCHODOWYM

Jeżeli nasz pies został potrącony przez samochód, pierwszą, zazwyczaj odruchową, czynnością jest chęć podniesienia zranionego zwierzęcia. Nie wolno jednak tego robić bez wcześniejszego przygotowania. Nie wiemy przecież, które części ciała zwierzęcia uległy uszkodzeniu podczas uderzenia. Podnosząc zwierzę możemy przyczynić się do pogłębienia urazu. Dlatego należy starać się maksymalnie opanować własne nerwy, zaś czynność podnoszenia i przenoszenia zranionego zwierzęcia wykonać w sposób najbardziej bezpieczny dla jego życia i zdrowia. Pamiętać trzeba, że obolałe i będące w szoku zwierzę może wykazywać agresję nawet w stosunku do swojego ukochanego opiekuna. Lepiej więc przezornie zabezpieczyć się przed ewentualnym pokąsaniem, zakładając psu, o ile to możliwe, kaganiec. Pamiętajmy także o tym, że szok wywołany uderzeniem może być tak duży, iż zwierzę - mimo np. złamań - samo się podniesie i będzie próbowała uciekać. W takich przypadkach właściciel powinien starać się zatrzymać psa i go uspokoić.
Jeżeli po uderzeniu zwierzę przyjmuje przymusową pozycję leżącą, zachodzi podejrzenie, że doszło do poważnych uszkodzeń np. kręgosłupa, miednicy itp. Wówczas przy zachowaniu maksymalnej ostrożności staramy się podnieść ranne zwierzę na uprzednio przygotowany koc. Jeżeli w pobliżu znajduje się jeszcze ktoś - prosimy o pomoc. Jedna z ratujących osób trzyma głowę zwierzęcia, druga klatkę piersiową i brzuch, trzecia miednicę. Po ułożeniu psa na kocu dwie osoby napinają koc, trzecia zaś podtrzymuje od dołu klatkę piersiową i brzuch. W ten sposób bezpiecznie przenosimy psa do samochodu, przykrywamy kocem i natychmiast udajemy się do najbliższej lecznicy weterynaryjnej.

UDAR CIEPLNY

Do udaru cieplnego u psów najczęściej dochodzi na skutek niefrasobliwości i braku wyobraźni właścicieli. Często podczas upałów pies zostaje zamknięty w samochodzie, a właściciele wychodzą podziwiać zabytki lub robić zakupy. W szczelnie zamkniętym aucie, stojącym w pełnym słońcu, temperatura po kilkunastu minutach dochodzi do 40 st. C., a niekiedy nawet wyżej. Wracający opiekunowie zastają psa z mniej lub bardziej nasilonymi objawami udaru cieplnego. W ciężkich przypadkach zwierzę jest nieprzytomne, ciężko oddycha, jest w stanie zapaści. W lżejszych Đ ma pianę na pysku, wysunięty język, trudności z oddychaniem, jest nadmiernie pobudzone lub osłabione, apatyczne. Natychmiast trzeba przystąpić do ratowania psa, dążąc do jak najszybszego ochłodzenia jego ciała. Obficie więc polewamy je zimną wodą i staramy się wytrzeć pianę z pyska. Następnie robimy zimne okłady mokrym ręcznikiem lub kocem. Jeśli po kilku minutach zwierzę nie wykazuje znacznej poprawy, należy jak najszybciej zwrócić się po pomoc do najbliższej lecznicy weterynaryjnej.

UŻĄDLENIA

Zwierzęta użądlone przez osy i pszczoły wykazują silny niepokój, reagują szybko opuchlizną. Niekiedy, przy nadwrażliwości, lub jeśli użądlenie ma charakter masowy, może dojść do zapaści, a nawet śmierci. W przypadku użądlenia trzeba błyskawicznie zlokalizować miejsca ukąszeń i usunąć żądła. Zbiorniczek z jadem zwykle wyrywany jest (w przypadku pszczoły) razem z żądłem. Wówczas tkwiące w ciele ofiary żądło, choć już odłączone od ciała owada, jeszcze przez długi czas wtłacza jad z rytmicznie kurczącego się woreczka jadowego. Po usunięciu żądła, by ulżyć cierpieniu zwierzęcia, warto zrobić na opuchnięte miejsca okłady z sody oczyszczonej. Zalecana proporcja to płaska łyżeczka sody na szklankę wody. W przypadku masowych użądleń lub użądleń w szczególnie niebezpieczne miejsca, np. wewnątrz jamy ustnej, należy natychmiast szukać pomocy lekarza.

UKĄSZENIA ŻMII

W przypadku pokąsania psa przez żmiję trzeba jak najszybciej założyć opaskę uciskową powyżej miejsca ukąszenia. Jeśli to możliwe, miejsce ukąszenia obkładamy lodem lub zimnymi okładami. Natychmiast należy zgłosić się do lekarza weterynarii, który poda surowicę, leki wspomagające i opatrzy miejsce pokąsania.

POPARZENIA

Letnie wieczorne ogniska, czy przygotowywanie potraw na grillu to także niebezpieczne sytuacje dla naszego psa. Zdarza się, że rozbawiony pies, szczególnie gdy ma czworonożnego towarzysza, wbiega wprost do ogniska, lub przewraca na siebie rozgrzany grill z gorącymi węglami.
Najważniejszą czynnością jest zahamowanie czynnika termicznego. Jeżeli pies wpadł do ogniska i pali się na nim sierść, należy za wszelką cenę zdusić ogień, narzucając na psa koc, który przecież zawsze znajdzie się przy ognisku. Poparzone miejsca trzeba natychmiast przemyć i ochłodzić zimną wodą. Jeśli to możliwe, obłożyć oparzenia lodem, a następnie na poparzony naskórek nanieść tłustą maść, choćby wazelinę.
W przypadku poważnego uszkodzenia termicznego konieczna będzie pomoc lekarza weterynarii, gdyż istnieje konieczność opanowania szoku. W przypadkach ciężkich poparzeń może nawet zajść potrzeba interwencji chirurgicznej.

RANY I SKALECZENIA

U psów najczęściej dochodzi do skaleczenia opuszek palcowych w wyniku czego występuje silne krwawienie. Skaleczenia łap bardzo często są następstwem kopania w ziemi, bądź nadepnięcia np. na potłuczone szkło.
Ranę staramy się szybko oczyścić i przemyć środkami dezynfekującymi. Następnie wkładamy niewielkie gaziki pomiędzy palce i bandażujemy. Zaznaczyć jednak trzeba, że takie postępowanie może mieć miejsce tylko w przypadku niewielkich i powierzchownych ran. W razie większego lub głębokiego skaleczenia będziemy musieli skorzystać z pomocy lekarza, gdyż konieczne będzie zszycie rany, czy założenia sączka. Jeśli rana jest mała, płytka i niezbyt krwawi, to wykonany samodzielnie opatrunek zabezpieczamy dodatkowo przez założenie skarpety.
Inaczej jest w przypadku skaleczeń, powstałych np. na skutek pogryzienia przez psa. Musimy przede wszystkim zlokalizować miejsce skaleczenia. Szukamy więc miejsc, gdzie sierść jest posklejana i właśnie na nie zwracamy uwagę. Wokół rany wycinamy zakrwawione posklejane włosy. Uszkodzone miejsce dezynfekujemy łagodnym środkiem (rivanol, woda utleniona). Podobnie jak poprzednio, także i w tym przypadku o dalszym postępowaniu decyduje rozległość i głębokość rany.

ZATRUCIA TOKSYCZNE

Problem dotyczy zazwyczaj młodych psów, które poprzez swoją ciekawość świata próbują różnych rzeczy. Jeżeli podejrzewamy swojego psa o zjedzenie trucizny (lub mamy taką pewność), a całe zajście miało miejsce niedawno, staramy się u psa wywołać natychmiastowe wymioty. Wlewamy psu do pyska zimną wodę z solą, lub zimną wodę z musztardą, bądź wodę utlenioną. Płyn wlewamy bardzo ostrożnie, by nie spowodować zachłyśnięcia się zwierzęcia. Szybko udajemy się do lekarza, zabierając ze sobą, jeśli to tylko możliwe, opakowanie po truciźnie. Wówczas lekarz będzie miał możliwość podania antidotum, tj. odtrutki. CIAŁO OBCE W GARDLE Podczas wakacji możemy poświęcić więcej czasu na zabawę z psem. Zdarza się, że kij, patyk, czy piłka utkną w gardle naszego pupila. Równie częste są przypadki utkwienia kości, zabawki, niekiedy nawet kamienia. Ciało obce może zablokować krtań, powodując poważne utrudnienia w oddychaniu. W przypadku całkowitego zablokowania krtani zazwyczaj w krótkim czasie dochodzi do śmierci przez uduszenie. Dlatego bardzo ważne jest błyskawiczne usunięcie ciała obcego z gardła zwierzęcia. Pies z tkwiącym w gardle ciałem obcym jest mocno zaniepokojony, obolały, wykazuje silny ślinotok. Otwieramy mu pysk i delikatnie, powoli staramy się palcami wyjąć obcy przedmiot. W przypadku trudności możemy pomóc sobie pęsetą, ale pod warunkiem zachowania maksymalnej ostrożności. Nie wolno usuwać tkwiącego przedmiotu na siłę, chyba że istnieje niebezpieczeństwo natychmiastowego uduszenia się zwierzęcia. Jeżeli napotkamy na duże trudności z usunięciem ciała obcego, konieczna będzie wizyta u lekarza, który zastosuje środki farmakologiczne i specjalistyczne narzędzia.

CIAŁO OBCE W NOSIE I OKU

Dość rzadko zdarzają się przypadki utkwienia ciała obcego w nosie psa. Dotyczy to zwykle młodych i ciekawskich psów, które na spacerach zachowują się jak odkurzacze. Jeśli ciało obce tkwi w nosie, staramy się je uchwycić i delikatnie obracając wyciągnąć. Jeśli tkwi głębiej, musi to zrobić lekarz. Również w przypadku ciała obcego wbitego w gałkę oczną, np. odrobiny szkła, opiłków metalu, trzeba natychmiast szukać fachowej pomocy lekarskiej. W przeważającej ilości przypadków ciała obce w oku psa to paprochy, piasek, kawałki kory itp. Chcąc pomóc psu, trzeba w pierwszej kolejności zadbać o to, by nie ocierał sobie oczu łapami. Najlepiej poprosić kogoś o pomoc w przytrzymaniu psa. Następnie otwieramy mu oko, przytrzymując powieki palcem wskazującym i kciukiem, i po odszukaniu ciała obcego staramy się je wypłukać. Najlepiej zrobić to łagodnym okulistycznym roztworem kwasu bornego. Jeśli go nie mamy, można użyć zimnej słabej herbaty. Otwarte oko psa przemywamy gazikiem nasączonym roztworem przemywającym. Nie wolno do tego celu używać waty, aby w oku nie pozostały drobne włókienka, które drażniłyby gałkę oczną. Po przemyciu dobrze jest wpuścić na powierzchnię oka jedną lub dwie krople parafiny leczniczej, co wydatnie zmniejszy uczucie dyskomfortu u psa.

BEZPIECZNE PODRÓŻOWANIE

Często spotykamy na naszych drogach jadący samochód z otwartą tylną szybą i wychyloną głową psa. Zadziwiająca jest lekkomyślność i krótkowzroczność opiekunów. Pęd powietrza wraz z kurzem, piaskiem, żwirem, to prawie całkowita pewność, że będziemy mieli chorego psa. Jeśli nawet nie zdarzą się ciała obce w oku, nosie, uchu, nawet w jamie ustnej, to pewne jest przeziębienie i wszelkie z tym związane konsekwencje. Zwrócenie uwagi kierowcy, który jest zazwyczaj właścicielem psa, spotyka z ignorancją, a niekiedy arogancją. A może by tak sam spróbował? Ciekawe, czy wytrzymałby, choć przez piętnaście minut, z głową wystawioną za okno w samochodzie, jadącym z prędkością 90 km/ godz. Może i tak, ale z jakimi następstwami? Nagminne jest również wożenie (szczególnie psów małych ras) na kolanach kierującego. To bardzo niebezpieczne! Przy próbie hamowania pies spada pod nogi i pedały samochodu. W przypadku ponowienia prób hamowania, okazuje się to niemożliwe, bo pod nogami mamy czworonoga.

♥ O czym należy pamiętać przy wychowywaniu psa ♥

Podstawą dobrego wychowania psa jest: KONSEKWENTNE POSTĘPOWANIE.
O czym należy pamiętać i na co należy zwracać uwagę:
1. Pies „myśli” po psiemu, a nie po ludzku jak by tego chciało wielu właścicieli.
2. Pies jest istota żywą, tak samo jak ludzie odczuwa ból, zimno czy głód. Potrafi się cieszyć, a także smucić i tęsknić.
3. W stadzie, tak tak tam gdzie jest pies nie ma rodziny lecz jest stado, musi być przywódca.
4. Nigdy nie dopuść do tego, aby twój pies został przywódcą.
5. Twój pies w hierarchii stada musi być na najniższym szczeblu.
6. Bardzo ważna jest kolejność spożywania posiłków. Zasada jest prosta: najpierw jedzą ludzie później pies.
7. Podczas podawania miski pies powinien grzecznie czekać.
8. Podczas posiłku należy psa pogłaskać – nie chodzi tu o czułość lecz o gest podporządkowywania (pies dominant kładzie łapę na szyi psa podporządkowanego).
9. Pies powinien bez pokazanie niezadowolenia dać sobie odebrać jeszcze pełną miskę przez przywódcę. Aby go nie drażnić należy mu tę miskę po chwili oddać.
10. Wskakiwanie na człowieka niekiedy jest oznaką chęci podporządkowania go sobie.
11. Wśród psów, zresztą podobnie jak u ludzi, w obrębie szczeniąt z tego samego miotu występują osobniki o różnych charakterach. Są szczenięta odważniejsze, bardziej niezależne – zwane dominantami, jak i bardziej strachliwe wykazujące chęć podporządkowania.
12. Szczeniak musi przebywać pod opieką matki do 6-8 tygodni. W tym czasie szczeniaki powinny mieć kontakt z ludźmi – branie na ręce, głaskanie. Jest to bardzo ważne. Matka zapewnia mu prawidłowy rozwój psychiczny i nauczy go podstawowych zachowań. Codzienny miły kontakt z człowiekiem nastawi go pozytywnie do przyszłego właściciela.
13. Jeżeli przyszły właściciel ma małe doświadczenie w wychowywaniu psów nie powinien wybierać sobie na początek np. owczarka niemieckiego czy rottweilera, na dodatek nie daj Boże dominanta, gdyż katastrofę mamy murowaną. Albo ktoś będzie pogryziony albo pies będzie „oddany w dobre ręce”.
14. Pies nie może spać w łóżku ze swym panem – to też jest hierarchia stada. Ponoć z tym spaniem to jest różnie: wielu ludzi „idzie w zaparte” że pies nie śpi w łóżku, a w rzeczywistości to chyba jest inaczej.
15. Gdy masz więcej niż jednego psa nie wtrącaj się do ich hierarchii. Same sobie to ustalą, a ty jako przywódca tylko to zaakceptuj.
16. Pamiętaj – biciem nigdy nie osiągniesz dobrych wyników – są inne lepsze metody.
17. Zastraszony złym wychowaniem pies jest niebezpieczny – może pogryźć ze strachu. Pamiętaj: zając jest strachliwy i zawsze będzie próbował uciec, ale gdy zagonisz go do kąta i odetniesz mu drogę ucieczki to cię podrapie.
18. Pies nie rozumie znaczenia ludzkich słów – niestety. Pies kojarzy dźwięki, gesty, mimikę twarzy pana z wyuczonymi zachowaniami.
19. Aby pies mógł kojarzyć polecenia potrzeba do tego pracy i czasu. Czasami potrzeba dużo czasu.
20. Jeżeli pies nie potrafi się czegoś nauczyć to biciem tego nie przyspieszysz. Najprawdopodobniej osiągniesz odwrotny skutek. Trzeba więcej cierpliwości i czasu. A może pies jeszcze jest zbyt młody, a jego pan zbyt ambitny?
21. Pies szybciej kojarzy polecenia, gdy związane są z czymś miłym dla niego (przysmak, pogłaskanie) niż nieprzyjemnym.
22. Pies powinien wiedzieć które z jego zachowań się nam nie podoba.
23. Są rasy psów, które łatwiej się uczą, a są też rasy bardziej oporne. To że pies się trudniej uczy nie zawsze oznacza jego głupotę, czasami stara się być bardziej niezależny.
24. Ulubionym powiedzeniem współczesnych ludzi (a może jest to przekleństwo?) jest: „nie mam czasu”. Drogi czytelniku nie kupuj psa gdy „nie masz czasu”.

♥ Imiona dla Psów ♥

Abakus, Abon, Abrazja, Absyda, Acros, Adiunkt, Adriana, Afazja, Afera, Afiks, Aga, Agat, Agio, Agora, Aisza, Ajszer, Ajus, Akaba, Akacja, Akant, Akapit, Akcent, Akces, Akord, Akrolit, Akron, Akropol, Aksa, Aksamit, Aksel, Akwen, Alabaster, Albert, Aleks, Alert, Alia, Aligator, Alkazar, Alojzy, Alsa, Aluzja, Amanda, Amant, Ambicja, Ametyst, Ami, Amika, Amol, Amor, Anakonda, Analiza, Anetka, Anna, Antonina, Apokalips, Apos, Apsik, Arabella, Arabka, Argo, Argus, Aria, Arkan, Arna, Arnika, Arti, Artur, Askot, Asta, Asteriks, Aston, Astor, Atena, Atika, Atir, Atos, Atrey, Aura, Awia, Azalia, Azbest, Azja, Azor, Azymut,
Bąbel, Bąk, Błazen, Baba, Babel, Babilon, Baca, Bachus, Badi, Baja, Bajka, Bajtek, Baks, Balbina, Baldo, Bambo, Bambus, Bandit, Bantu, Barabasz, Bard, Bari, Barry, Barsa, Baryłka, Bas, Baster, Bastor, Baton, Bazylek, Bazylia, Bej, Bemol, Ben, Benicjusz, Bercia, Bernard, Berni, Berys, Besi, Beta, Beti, Betunia, Beza, Białka, Bialy, Bierka, Big, Bigos, Bimber, Birka, Bitum, Blaki, Bobek, Bobik, Bodek, Bohun, Boksik, Bolek, Bona, Boni, Boniek, Bonita, Borówka, Borys, Bosman, Boss, Briana, Brutal, Brys, Buba, Bubu, Buki, Bulka, Bulldy, Bum,Bum, Bumel, Bunia, Burbon, Burma, Bursztyn,
Calineczka, Capri, Cedryk, Celia, Celika, Cent, Cester, Cezar, Chaber, Chopin, Chrapka, Ciapa, Ciaptak, Cortina, Curie, Cybul, Cyryl, Cytra, Czaban, Czak, Czako, Czapek, Czardasz, Czarik, Czarny, Czart, Czedar, Czekoladka, Czerep, Czerta, Czika,
Dżemi, Dablin, Dago, Daki, Dalia, Dama, Danuta, Dar, Darek, Daria, Delfin, De-moll, Demon, Dex, Diament, Dobie, Dobry, Doksa, Dolar, Dona, Dora, Drab, Draka, Dudi, Durka, Dyba, Dyzio, Dzana, Dzeki, Dzina, Dżoker,
Effi, Efra, Ejka, Eleni, Elpi, Emek, Era, Esi, Esta, Etna, Eulalia, Eureka, Evva,
Fafik, Fagot, Fano, Fara, Faros, Fart, Faworek, Febe, Fedra, Ferdynand, Feta, Figa, Filip, Filus, Flap, Flik, Flo, Florina, Foks, Frezja, Frugo, Fuga, Fuks, Funia, Fura, Furrora, Futer,
Gabi, Gafa, Gaj, Gama, Gamza, Gapa, Gibi, Giga, Gigant, Glader, Gordon, Grado, Graf, Grand, Grejter, Grin, Grom, Grosik, Groza, Grunia, Gryf, Gryps, Gryzencjusz, Gucia, Gwiazda,
Hagia, Hajda, Halabarda, Halka, Halszka, Hamlet, Hanka, Harem, Harfa, Harnas, Haszysz, Haza,Hazard,Hejnał, Hektar, Helena, Heloiza, Herb, Herbaciana, Herma, Hermi, Herod, Herod, Herrera, Hikora, Hipnotyczny, Historia, Hokus-Pokus, Horda, Horpyna, Hortensja, Hrabia Monte-Christo, Hrabina, Huba, Hulanka, Huna, Hunter, Hurysa, Husarz,
Idalia, Idol, Iliana, Inka, Irenka, Irma, Issa, Iwan, Iza,
Jaga, Jamajka, Jantar, Jarbah, Jaro, Jasiek, Jasyr, Jawa, Jaworski, Joga, Jogi, Jorka, Jowisz, Juna, Justyna,
Kabala, Kacper, Kaja, Kajtek, Kajtuś, Kala, Kalafior, Kalamarnica, Kalka, Kama, Kamasutra, Kambi, Kamrat, Kamyk, Kanis, Kankan, Kann, Kantor, Kapka, Kapral, Kaprys, Kapsel, Kara, Kareks, Kargul, Karina, Karka, Karlo, Karmel, Karmen, Karmin, Karo, Karolcia, Kartagina, Karus, Kasha, Kasia, Kaszalot, Kataton, Katto, Kava, Kawka, Kazimir, Kazior, Kędzior, Kędziorek, Kefir, Keti, Kibic, Kici-Mici, Kiełbasa, Kiep, Kikumi, Kilim, Kino, Kirlan, Kishka, Kissmeth, Kiszka, Kiwaczek, Kiwi, Klakson, Klapek,Kłapouch, Klarnet, Kleks, Klemencja, Klik, Klimka, Klips, Klusia, Kobra, Kojak, Koka, Koks, Koleś, Kolor, Kolt, Komasu, Kombat, Konsternacja, Koper, Kora, Korel, Korsa, Kos, Kosma, Kostek, Kozak, Kram, Krasna, Krasny, Kredka, Kredyt, Kreska, Krogulec, Kropka, Kryzys, Ksara, Książe, Kuba, Kulek, Kumpel, Kumys, Kundzia,
Lapa, Lasia, Lassi, Lemur, Lilia, Lina, Lipton, Lisek, Lizak, Lobuz, Lokis, Lola, Lolek, Lolita, Lord, Lorka, Ludmila, Luka, Lunapka, Lunatyczka, Lunia, Lusia,
Macek, Mafia, Magdalena, Magnolia, Maja, Majka, Majorka, Makaron, Maks, Mala, Malenka, Malta, Maluch, Małysz, Mandaryn, Manuela, Marej, Marek, Marka, Marszczek, Maszka, Matylda, Mazut, Mecenas, Messalina, Metka, Mikado, Milan, Mimoza, Minius, Mirabelka, Miranda, Mirella, Mirra, Misia, Misio, Misiu, Mysiu-pysiu, Mistrz, Misza, Miszket, Mitoza, Mizo, Moffatt, Moffie, Mona, Monika, Morda, Morka, Morus, Mrówka, Mucia, Muniek, Murzyn, Mysia-Pysia, Myszka,
Nandzia, Naomi, Negro, Nel, Nelina, Nelly, Neska, Nienasz, Nixonia, Nora, Nosacz, Nostalgia, Nugat, Nunia, Nureczka, Nuria, Nutka,
Oktawia, Ola, Olinka, Oliwka, Oprysia, Opus, Orika, Orka,
Quando, Quelly, Quisisana, Quidam, Quelle Belle, Quinnie,
Pacio, Pagaj, Pajda, Parówa, Paser, Patton, Pazurek, Perełeczka, Perelka, Perin, Persia, Pestka, Petunia, Piki, Pikus, Pimpus, Pionier, Pirat, Plama, Poker, Poldunio, Polonez, Ponka, Popi, Presta, Prezes, Protazy, Psitek, Psotka, Pucek, Puchatek, Puk, Puma, Punia, Pusia, Pustak, Puszek,
Rabarbar, Rafa, Raika, Rakim, Rama, Ramolek, Rayla, Reksio, Rema, Rida, Roda, Roj, Roki, Rokita, Roma, Rottik, Rowena, Rubi, Ruda, Rudy, Rudzik, Rumcajs, Rumpel, Rywal,
Sabi, Sabra, Sagace, Sake, Samba, Sambuś, Sando, Santina, Sapek, Sarmonella, Senator, Seth, Sibi, Simba, Skarpetka, Skudi, Smieszka, Sniezka, Sonia, Stora, Straszydło, Supełek, Syber, Syrena, Szarik, Szary, Szczurnixa, Szczurzydło, Szef, Szeherezada, Szelma, Szeryf, Szlaban, Sznurek, Szogun, Sztynks, Szura,
Tajga, Talar, Taura, Teść, Tekila, Tekla, Telma, Tenor, Teta, Tiban, Tigana, Tipo, Tobi, Tobiasz, Toffi, Toffie, Tofi, Tokaj, Tola, Tolek, Topcia, Topik, Tores, Torn, Tosia, Toudi, Tupaj, Tuptus, Tuska, Twingo,
Uchacz, Umbo, Umitella, Unia, Unus, Urwis, Usmiech, Uzi,
Vero,
Walencja, Walentynka, Wega, Wena, Westa, Wielki, Wiennie, Wiernek, Wigor, Wiola, Wip, Wirus, Wiwa, Wodka, Worek, Wsza, Wycior,
Xsara,
Yaga, Yapa, Yenna, Yuka,
Zaco, Zaba, Zabka, Zafira, Zagłoba, Zargo, Zasadzka, Zbój, Zefir, Zenek, Zenobia, Zibi, Zlato, Zlaty, Zloty, Zolka, Zoran, Zula, Zuza,Zuzia,

♥ Mowa Psa ♥

Psy dysponują obszerną gamą najróżniejszych sygnałów, za pomocą których potrafią się 
porozumiewać.
    * Pies, który usiłuje okazać swą dominację, stroszy włos na grzbiecie, nastawia uszy, unosi ogon i otwiera pysk
    * Jeśli chce grozić, to podciąga wargi i pokazuje zęby
    * Pies lękliwy, który jednocześnie jest agresywny, tuli ogon i kładzie uszy. Uwaga, jeśli nie będzie mógł się rozładować, to wkrótce zaatakuje!
    * Pies zapraszający do zabawy przypada na przednich kończynach do ziemi, unosi zad, przyjaźnie macha uniesionym, ale luźnym ogonem i szczeka zachęcająco
    * Pies, który się poddaje, przypada do ziemi, by wydać się mniejszym.
    * Pies, który się całkowicie poddaje, przewraca się na grzbiet i wtula ogon między uda

    „Żeby jeszcze umiał mówić…”
Sygnały optyczne, takie jak postawa ciała czy ogona, ustawienie uszu i mimika odgrywają znaczącą rolę w psiej mowie. Równie ważnymi – jeśli nie ważniejszymi – środkami wyrazu naszego czworonoga są wydawane przez psa głosy i pozostawiane przez psa zapachy.
  Mowa ciała
By rzeczywiście móc zrozumieć, co pies chce wyrazić, trzeba obserwować przede wszystkim wzajemne ułożenie głowy, tułowia i ogona. Gdy pies chce komuś grozić lub zaimponować, to stara się przede wszystkim wydać się jak największym. Staje na wyprostowanych kończynach, z wysoko uniesionym, lekko drgającym na końcu ogonem tuż przed swym rywalem, głowa jest lekko odwrócona w bok, a uszy czujnie nastawione ku przodowi.
Zachowania grożące można podzielić na agresywne i obrończe. Jeśli pies grozi atakiem, to jednocześnie warczy lub nawet szczeka, jego tułów jest napięty, a włos najeżony; ogon jest uniesiony wysoko ponad głowę i cały napięty, głowa jest leciutko pochylona, uszy wyraźnie nachylone ku przodowi, a zęby całkowicie odsłonięte. Przy grożeniu obrończym, w wypadku niepewności lub lekkiej obawy, pies stara się wyglądać na mniejszego, niż jest w rzeczywistości, nogi są lekko ugięte, ogon jest spuszczony, a uszy stulone ku tyłowi.
Jeśli pies pragnie poddać się przeciwnikowi, to wyraźnie zaczyna się garbić, opuszczając głowę miedzy łopatki. Przy poddaniu pasywnym pies potrafi nawet położyć się na ziemi i powoli czołgać się w kierunku dominującego rywala. Ogon jest wtulony między nogi, uszy stulone są ku tyłowi, pies nerwowo oblizuje się i potrafi popiskiwać niczym szczenię. Przy poddaniu aktywnym co prawda postawa ciała także wskazuje na poddanie się, ale pies wygląda nieco pewniej, a ogon trzymany jest neutralnie – ani uniesiony, ani wciśnięty miedzy nogi. Zachowanie takie często widać przy spotkaniu psa z właścicielem: pies cieszy się, choć nie przesadnie, i okazuje swe poddanie, ale też nie demonstracyjną bezwarunkową uległość.
  Mimika
Pysk psa ma wiele możliwości wyrazu, sygnalizowania stanu psychicznego psa przez układ oczu, uszu i warg. Gdy pies odczuwa lęk lub złość, jego źrenice zmniejszają się, a powiększają, gdy pies obserwuje coś interesującego lub przyjemnego. Chcąc okazać swa dominację, pies wpatruje się uparcie w swego rywala, starając się zmusić go do odwrócenia wzroku, co jest dowodem wycofania się z rywalizacji, obawy, niepewności lub poddania się. Uszy nastawione bacznie ku przodowi znamionują – w zależności od okoliczności i postawy reszty ciała – zainteresowanie, zachowanie dominacyjne lub grożące , podczas gdy uszy stulone ku tyłowi lub rozłożone na boki wskazują na podporządkowanie się, strach lub niepewność. Odsłonięcie zębów jest zawsze sygnałem grożącym.
      Dźwięki
Psy znają i potrafią wydawać najróżniejsze dźwięki: umieją szczekać, wyć, warczeć czy piszczeć. Szczekają przede wszystkim wtedy, gdy chcą ostrzec (a zatem zaalarmować resztę stada), ale także z radości, kiedy właściciel wraca do domu, kiedy pies zaprasza do zabawy, kiedy pies poluje lub kiedy jest na tropie. Wycie z kolei w warunkach naturalnych służy do oznaczania swego terytorium, odstraszenia innych stad od jego naruszania oraz do zbierania się stada w jednym miejscu (dlatego psy domowe, które muszą długo pozostawać same, często wyją, dając wyraz swej samotności i wzywając swego właściciela, tak jak w naturze wzywałyby innych członków stada). Piski i skomlenia są wydawane przez szczenięta – a później i dorosłe psy – jako jednoznaczny sygnał dyskomfortu lub bólu, a czasami także – zniecierpliwienia. Warczenie jest zachowaniem grożącym, częściej jednak związanym z poczuciem niepewności i lęku niż z poczuciem siły i dominacji. Pies pewny swej przewagi nie warczy.
  Zapachy
Psy potrafią także przekazywać sobie pewne komunikaty za pomocą moczu czy odchodów, a właściwie ich zapachów. W ten sposób przekazywane są informacje o wielkości, charakterze i częstotliwości pobytu w danym terenie psa. Zapachy odgrywają także znacząca rolę w bezpośrednich kontaktach psów – niejednokrotnie widzieliśmy, jak psy obwąchują sobie pyski, ale także okolice narządów płciowych i odbytu. Psy dominujące mniej chętnie godzą się na staranne ich obwąchiwanie przez innego psa, podczas gdy psy poddane dążą do prezentacji swej ‚palety zapachów’.
    Niechciane przesłania
Psy często swym zachowaniem zdradzają znacznie więcej swych stanów psychicznych niż chciałyby – najlepszym przykładem będzie tu porównanie zachowań dominacyjnych dwóch młodych psów, widzących się pierwszy raz. Pies mniej pewny siebie zawsze przegra pierwsze ustalanie hierarchii, choćby był fizycznie silniejszy – rywalizacja rozstrzyga się na poziomie predyspozycji psychicznych a nie fizycznej przewagi.
         Wzajemne podpatrywanie się
Ponieważ pies i człowiek żyją ze sobą od wielu pokoleń, przeto nauczyli się wzajemnie nie tylko odczytywać swe sygnały, ale i wydawać je w sposób zrozumiały dla drugiej strony. Najprostszym przykładem jest tu przekrzywianie głowy przez psa, gdy ten usiłuje coś zrozumieć – to zachowanie nabyte w toku obcowania z człowiekiem. Człowiek także nauczył sie czegoś od psa, co doskonale widać, gdy człowiek usiłuje zachęcić swego czworonoga do zabawy; zazwyczaj pochyla się ku przodowi, kuca lub nawet klęka albo też demonstracyjnie przestępuje z nogi na nogę. Dokładnie te same gesty wykonuje pies, zachęcający innego psa do zabawy – jedynym wyjątkiem jest tu poklepywanie się rękami o uda, czynność, której pies, niestety, nie jest w stanie powtórzyć…